Cmentarz w Uściu Zielonym, jest umiejscowiony na koncu wsi, tuż przy drogowskazie na Trościańce. Gdy wchodzi się na jego teren przez starą metalową furtkę, wrażenie jest przygnebiające. Olbrzymie chaszcze, wysoka trawa, a miejscami siegające do piersi samosiejki krzaków i drzew spowodowały, że wyjątkowo trudno było nam odsłonić płyty nagrobne i odczytać na nich napisy. Jedynie gdzieniegdzie sterczące ponad te burzany betonowe i metalowe krzyże nie pozwalały zapomnieć w jakim miejscu się znajdujemy. Brodząc tak w wysokiej trawie natknęliśmy się również na wypalone miejsca między grobami. Być może ktoś urządzał sobie piknik zapominając o tym gdzie tak naprawdę się znajduje. Wiele pięknych zabytkowych nagrobków, pochodzących jeszcze z początku lat 1800-nych znajduje się w opłakanym stanie. Rozbite przez wandali zdjęcia nagrobne, zamazane napisy na płytach, a w końcu gdzieniegdzie pięknie rzeźbione figury bez rąk i głów dopełniają dzieła zniszczenia. Dlatego niezmiernie ucieszył nas fakt, że pomimo tak wielu przeciwności udało się nam odkryć, sfotografować i skatalogować część grobowców i nazwisk osób które zostały tam pochowane. Najstarszy grób pochodzi z roku 1817, a więc ma prawie 200 lat.
Poniżej przedstawiam nazwiska osób, które udało się odczytać z tablic nagrobnych oraz zdjęcia grobowców i tablic nagrobnych. Są to nazwiska typowo polskie, ale i polskobrzmiące pisane pu ukraińsku, cyrylicą.
Najpiękniejszy grobowiec na cmentarzu w Uściu Zielonym to dość dobrze zachowany rzeźbiony pomnik postaci duchownego z następującym napisem po polsku:
Tu leżą ANTONI WAKULIŃSKI, rządca Uścia, żył lat 57, zmarł 19 maja 1817 roku i
Wnuk LEOPOLD STRZELECKI żył lat ...5 zmarl 5-ego listopada 1819 roku
Ostatnia linijka jest zamazana ale da się odczytać.
Oto ten pomnik w całej okazałości
i zbliżenie figury
oraz cokołu z jednej
oraz z drugiej strony
i jeszcze figura z boku
Poniżej prezentuje zdjęcia nagrobków:
1. KAROL SŁUSZKIEWICZ (1869-1938)
2. JÓZIA SŁUSZKIEWICZ (1898-1906)
3. MICHAŁ BYSZKIEWICZ (1881-1930)
4. EUSTACHY ŻARSKI (1883-1930)
5. Tu spoczywają
MARIA WANDA Z MIEŻEJOWSKICH ROLA SOKOŁOWSKA (2.10.1976-30.11.1900)
i STASIEŃKA SOKOŁOWSKA (1900-1901)
6. PIOTR KOBRYNOWICZ (19.06.1870 - 3.09.1918)
– (napis w języku ukraińskim Pietro Kobrinowicz)
7. Dzieci PORFIRY (Porfiny) i HILARY HLIBOWICKICH
zmarli w 1831 (napis w języku ukraińskim)
8. ANDRZEJ STOTAŃCZYK LUB STOLARCZYK – greko katolicvki ksiądz i dziekan Uścia Zielonego (6.12.1840-30.6.1904) i jego żona ELENA Z TERLECKICH STOTAŃCZYK LUB STOLARCZYK (20.X.1847-29.XII.1905) – napisy w języku ukraińskim
9. AGNIESZKA Z TURKUŁÓW MALINOWSKA
10. ANTONI BARTOSIEWICZ (1845-1921)
11. Dr generał CYRYL KOLAGO z Litwy rodem
żył lat 63, zmarł 11.VI.1915 roku w Uściu Zielonym na froncie rosyjsko-austryjackim
(nowy wmurowany krzyż z nowym napisem) – świadczy to o tym że ktoś odnalazł swojego przodka
12. CIEMNICKI MIKOŁAJ – GREKO KAT. KSIĄDZ W UŚCIU ZIELONYM (…… - 1921)
napis w języku ukraińskim Temnicki, dalej napis i jego żona
KATARZYNA Z SICZYŃSKICH (Katerina z Siczinskich)
13. ANASTAZJA GALICKA (1910-1923) i ANNA SZPIRKA (1910-1923)
14. PARASKEWIA KOBRYNOWICZ (26.X.1873-4.III.1936)
15. ANNA ZE ŚLIWICKICH (ŚLIWNICKICH) ur. 20.11.1860 roku, zmarła w 66 roku życia, oraz Józef Soniewicki, ks. gr.kat. (1789-23.04.1877), jubilat paroch (napis w j. ukraińskim)
16. GRZEGORZ KRZYŻANOWSKI (1879-29.I.1959)
napis w języku ukraińskim (Grigorij Kriżaniwski).
oraz obok grób z napisem
KATARZYNA KRZYŻANOWSKA (1874-1964)
napis w języku ukraińskim (Katerina Kriżaniwska)
17. Ojciec ANDRZEJ FEDYK – gr. katolicki ksiądz (Łuki) – 3.12.1869-30.11.1935
Napis w języku ukraińskim Andriej Fedik
Poza przedstawionymi wyżej nagrobkami są jeszcze następujące nazwiska:
ILIARIN MALINIAK (1833-1869) I JEGO ŻONA KATARZYNA (1834-1872) – napisy w języku ukraińskim
TEKLA KASZUBA (1850-1915) – napis po ukraińsku
ILIA KASZUBA (1893-1909) - napis po ukraińsku
IGNACY SZWEJKOWSKI (niestety bez żadnych dat)
ZUZANNA Z KUHNÓW STRZETELSKA (1805-25.VII.1883) – napis po polsku (zdjęcie zamiesciłem w poprzednim artykule)
LEW TANCZAKOWSKI (26.XI. 1806-10IX.1875) i jego żona PAULINA ZE STRZETELSKICH TANCZAKOWSKA (30.IX.1829-9.III.1880) – pisane cyrylicą (również zdjęcie w poprzednim artykule)
KAROL SZWAJKOWSKI (17.8.1857-13.IV.1921)
ZE SZWAJKOWSKICH ZOFIA GAŁAŻEWSKA (1864-1907)
JAN GAŁAŻEWSKI (12.XII.1906-22.III.1922)
ANATOL MALINIAK (…. 1904)
DOROSZ WŁODZIMIERZ (1905-1961)
DOROSZ MARIA (1908-1985)
Na cmentarzu w Uściu Zielonym znajduje się jeszcze wiele starych nagrobków, opuszczonych, zniszczonych. Czekają one na oczyszczenie z gruzu i chwastów. Być może w najbliższej przyszłości uda mi się ponownie pojechać w to miejsce i spróbować odkryć tajemnice, które kryje ta opuszczona nekropolia.
KOMENTARZE
- Witam,autor: Mateusz
Co do zdjęcia nowego krzyża z napisem Dr generał Cyryl Kolago...był to mój pradziadek który w zasadzie został tam pochowany przypadkowo. Był lekarzem na froncie rosyjsko-austriackim (zgodnie z napisem na tablicy) i zaraził się cholerą (wówczas panowała tam epidemia cholery). Tam zmarł, w miejscowej szkole która czasowo została przekształcona na lazaret po czym miejscowy proboszcz( był nim wtedy x. Ignacy Rakszyński) pochował pradziadka na tamtejszym cmentarzu. Na pogrzebie oczywiście nie było nikogo z rodziny, krzyż był prosty, drewniany, z aluminiową tablicą. Nie przetrwał do naszych czasów, stąd wzięła się moja inicjatywa, aby zrobić nowy krzyż który przetrwa jak najdłużej. Dysponowałem tylko jednym zdjęciem grobu, wykonanym w latach 30 XX wieku (wówczas grób odwiedzili dwaj synowie mojego pradziadka). Zdjęcie niestety jest w kiepskim stanie, stąd miejsce postawienia nowego krzyża jest w zasadzie umowne. Uzyskałem zgodę księdza z Buczacza na całą operację. Tamtego dnia ( 2 maja 2012) ksiądz przyjechał, poświęcił krzyż, odprawił modlitwy i w uroczystej atmosferze wmurowaliśmy pomnik pradziadkowi.
Pozostaje jednak pewien, drobny, niedosyt związany z umownym charakterem miejsca w którym stanął krzyż. Być może kiedyś uda mi się ustalić rzeczywiste miejsce spoczynki mojego pradziadka , wtedy zapewne będę się starał przenieść krzyż w prawdziwe miejsce. W związku z tym jeśli ktoś dysponuje zdjęciami cmentarza w Uściu zielonym z tamtych czasów jakimikolwiek zdjęciami to bardzo proszę o przesłanie mi skanów na adres mailowy: mluberadzki@tlen.pl
W maju tego roku planuję kolejną wyprawę na grób pradziadka.
Pozdrawiam wszystkich czytających
Mateusz Luberadzki
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz